Eyeless In Gaza
by Stephen Emmer and photos by Arjen Schrama (Vinyl, 1981-82)
Een overeenkomst tussen Soft Cell, Method Actors en Eyeless In Gaza is het feit dat zij alledrie duo’s zijn. Soft Cell is een op melodie georiënteerde synthesizer /ritmebox groep en Method Actors is een op ritme georiënteerde gitaar /drumstel groep. Eyeless In Gaza smeedt beide instrumentatievormen tot een geheel.
Martyn Bates: stem, elektrische gitaar, stylo, speelgoedorgel, sopraansax.
Peter Becker: percussie, tubes, basgitaar.
Op Photographs As Memories, de enige tot nu toe verschenen LP, staat: “encouragment – Elizabeth.”
Elizabeth is in een slechte stemming. Nog maar pas in Amsterdam aangekomen zijn de gitaren uit de engelse huurauto gestolen, de hotelkamer verzengend heet en het auto-ongelukje is voornamelijk te wijten aan het rechtsrijdend verkeer. Op het moment dat Peter en Martyn binnenkomen is het alsof ze de jongens er niet mee lastig wil vallen en slaat haar bui om in een meer ondernemender soort. Gitaren worden snel ergens geleend en de soundcheck in de kleine zaal van Paradiso kan beginnen. Bescheiden maar zeker van hun zaak nemen ze een paar nummers door en maken hun geluidswensen kenbaar aan de ingehuurde technicus. Het geheel neemt ongeveer een half uur in beslag. Later tijdens het optreden is er meer tijd voor nodig: bij het nummer ‘No Noise’ blijven de knoppen van de Wasp-synthesizer muurvast zitten, terwijl het juist de bedoeling is om er constant aan te draaien. Terwijl de geluidsbanden van de KRO-radio-opnames rustig doordraaien, wordt er drie keer opnieuw aan het nummer begonnen. Peter worstelt en verontschuldigt zich wel duizendmaal, Martyn loopt twee keer weg. De derde keer wordt ‘No Noise’ al wankelend en struikelend gebracht. Aan het slot weerklinkt een hartelijk applaus en half glimlachend, half triest verlaat Eyeless In Gaza het podium.
“Het werken als duo is een bewuste keus, hoewel we op het moment iemand in gedachten hebben om eens mee te gaan spelen. Als iemand een interessant instrument zoals sax bespeelt, zou dat het geluid een beetje kunnen verruimen. Maar als er meer mensen in de band hadden gezeten vanaf het begin, hadden we deze muziek nooit kunnen maken. Het zou hetzelfde zijn geworden als elke andere groep: gitaar, bas en drums, je weet wel. Ik denk dat we voor zoiets ook niet het juiste temperament hebben. Bijvoorbeeld het repeteren; ik ga naar Martyn’s huis en Martyn komt naar mijn huis. Het enige wat we dan mee hoeven te nemen is een plastic zakje met wat spullen erin in plaats van twintig drumonderdelen zoals bij de meeste bands. Het is op deze manier veel gemakkelijker en je kan sneller toekomen aan het spelen en uitwerken van iets waar je op dat moment vol van bent. Het wil overigens niet zeggen dat we geen grote instrumenten, of in ieder geval meer instrumenten willen aanschaffen. Alleen het geld ontbreekt om bijvoorbeeld een synthesizer van tienduizend gulden te kopen. Daarom gaan we geregeld naar speelgoedzaken en testen nieuwe dingen ter plekke uit, tot ergernis van de verkopers, en besluiten het dan wel of niet aan te schaffen, bijvoorbeeld kleine percussieachtige instrumentjes, een marimba en ‘plastic’ toetseninstrumenten. Zelfs al zijn we maar met z’n tweeën, we kunnen een ongelofelijke hoop herrie produceren.”Eyeless in Gaza creëert geluidsvormen verpakt in een kale songstructuur. Het temperament van de nummer is afwisselend broos, strak, gespannen en woedend. De teksten zijn bijtend en scherp in hun ondubbelzinnige dubbelzinnigheid: “thoughts are so quiet: yet coming so free, words are the bars and the bolts that lock away this key.” (uit ‘No Noise’)
De groepsnaam kwam tot stand doordat Martyn teksten had gemaakt die zijns inziens goed strookten met de schrijfstijl en gedachtenwereld van Aldous Huxley in het gelijknamige boek.
Tegelijkertijd had Peter een arabische vriendin en bezocht tijdens de duur van die relatie ook een keer de Gaza-strook in het Midden-Oosten. In februari 1980 besloten ze tot het bundelen van hun krachten in het plaatsje Nuneaton in Engeland. Peter wilde breken met het nachtclubcircuit en -repertoire waarmee hij zich voordien in zijn onderhoud voorzag door gitaar te spelen.
Martyn belandde via het kerkkoor in the Reluctant Stereotypes, een soort Ian Dury-achtige pop- en reggaespelende band, waar hij als zanger een steeds groter wordende onvrede kreeg met het technisch gefriemel van zijn medemuzikanten.
“Wat the Reluctant betreft, werd ik echt hysterisch van het Henry Cow- en Hatfield and the North-gedoe van de anderen. Ik voelde me niet op mijn plaats in de groep en had behoefte om dat heel erg musicerende te vervangen door een meer spontane benadering van de muziek,” aldus Martyn.
Peter ziet zijn muzikale verleden als “nuttig met het oog op een zekere muzikale discipline, maar het keer op keer moeten spelen van standaard-songs als ‘Raindrops Keep Falling On My Head’ is fnuikend voor je emotionele gesteldheid. Je kan je gewoonweg niet meer betrokken en fris voelen met wat je doet. Muziek moet je interpreterende verbeelding aanmoedigen om het proces van creativiteit en betrokkenheid te laten voortduren. Als Eyeless in Gaza wil ik meer experimenteren met ritme en toon, proberen stemming en atmosfeer te portretteren door middel van geluid.”
Tot nu toe verschenen er een 7-inch met de nummers ‘Kodak’, ‘China’ en ‘Feelings’; een L.P. Photographs As Memories en een tweede single Invisibility De eerste verscheen in eigen beheer en de laatste twee zijn uitgekomen via het Londense Cherry Red Label, waar ook groepen als Dead Kennedy’s en Misunderstood door vertegenwoordigd worden.
Martyn hierover: “we stuurden ettelijke demo’s naar maatschappijen en het meest gehoorde bezwaar was dat duo’s niet tot de ‘interessesfeer’ van de meesten behoorden. We kregen echter drie aanbiedingen en na een gesprekje met Cherry Red leek het ons het prettigst om met hen in zee te gaan. We hebben absolute vrijheid om te doen wat we willen, maar het is duidelijk dat ze geld aan ons willen verdienen en mijns inziens is dat ook begrijpelijk.”
“Maar af en toe komen ze met suggesties. Bijvoorbeeld op het moment worden in Engeland zogenaamde Futurists Tours georganiseerd en op aandrang van Cherry Red stemden we een keer toe om mee te doen. Terwijl zo’n tour helemaal tegen onze principes was. We hebben ons op het laatst toch nog teruggetrokken, overigens zonder nare consequenties. Het hangt er maar vanaf hoe sterk je jezelf weet op te stellen en hoeveel je accepteert.”
“License your malice with hidden endevour, silence emphatis, boxing clever” (uit ‘Speech Rapid Fire’).